انجمن متخصصان فضای سبز و منظر ایران

چارچوب پیشنهادی برای کارگروه تغییر اقلیم ایسلپ (ISLAP CCW)

 

 

◄ مقدمه

افزایش غلظت گازهای گلخانه­ای در جو پیامدهایی به دنبال دارد، از جمله گرم شدنِ جو و اقیانوس­ها، ذوب شدن یخچال­ها و افزایش سطح آب دریاها در سراسر جهان. روشن است که آب­ و­هوای جهان در حال تغییر است و الگوهای آب­ و­هوایی نامنظم­ تر و حادتر شده­اند. بسیاری از سکونت­گاه­های انسانی در معرض مخاطرات شدید آب­ و­هوایی قرار گرفته­اند. علاوه بر تنش ناشی از فعالیت­های انسانی، تغییر الگوهای دما و بارش نیز فشار مضاعفی بر اکوسیستم­ها وارد می­ کند. چنین تغییراتی در محیط­ زیست و در نهایت در جوامع انسانی منجر به ناکارآمدی بسیاری از سیاست­ ها و شیوه­های برنامه­ریزی، طراحی و مدیریت می­شود. از این­ رو، انتظار می­رود در سال­های آینده سرمایه­ گذاری قابل توجهی در بازسازی زیرساخت ­ها و برنامه ­ریزی دوباره ­ی جوامع در سطح جهانی انجام گیرد. جوامع به تدریج درمی‌یابند که انتشار گازهای گلخانه­ای در جو باید کاهش یابد و محیط ­ها و نظام‌های انسان­ساخت باید با شرایط طبیعی حاکم بر کره‌ی زمین سازگار شوند تا شرایط مساعد برای زندگی انسان حفظ شود.

تصمیماتی که امروزه درباره­ ی برنامه­ ریزی و طراحی جوامع انسانی، توسعه ­ی منابع و حفاظت اکوسیستم­ها گرفته می­شود بر ظرفیت مردم و محیط­ زیست برای رویارویی با تغییرات محیطی و هم‌چنین بر امنیت و رفاه نسل­های آینده اثرگذار خواهد بود. توجه متفکرانه و مبتکرانه به پیامد های مشاهده شده و پیش­ بینی شده­ ی تغییر آب­ و­هوا در تدوین سیاست­ ها، برنامه ­ریزی و اجرا می­تواند عاملی برای حصول اطمینان از کارآمدی طرح­ها و همچنین تعهد به رفاه نسل­های آینده باشد. متخصصان حرفه‌ی منظر و فضای‌سبز نیز با آگاهی از این تغییر جهانی می­ توانند دانش و مهارت خود را برای افزایش ظرفیت تاب­ آوری جامعه، گذر به وضعیتی بهتر و تعهد به پایداری بلندمدت محیط­ زیست، فرهنگ و رفاه برای همه، به کار گیرند.

در حال حاضر ایران سهم قابل توجهی در انتشار گازهای گلخانه­ای در خاورمیانه دارد. روند توسعه در کشور نیز با افزایش جمعیت، رشد سریع شهرنشینی و بهره­برداری ناپایدار از منابع طبیعی و تخریب اکوسیستم­ها همراه بوده است که خطر پیامدهای تغییر اقلیم و خسارات ملموس و نا ملموس ناشی از رخدادهای آب­ و­هوایی را افزایش می­دهد. این مساله به روشنی نشان‌ می‌دهد که طرح و اجرای برنامه­های کاهش انتشار و سازگاری با پیامدهای تغییر اقلیم از هم­اکنون ضروری‌است. کارگروه تغییر اقلیم برای پاسخ به این شرایط و ارائه­ی راهکارهایی در حوزه ­ی برنامه­ ریزی، طراحی و مدیریت منظر شکل گرفته است.

 

 

◄ واژه ­نامه

 

 

◄ تاریخچه ­ی کارگروه

کارگروه تغییر اقلیم فدراسیون بین­ المللی معماران منظر (ایفلا)[1]، در اوایل سال 2017 میلادی شکل گرفت. از اولین فعالیت­های این کارگروه می­توان به نشر "میثاق جهانی- سازگاری برای جهانی در حالِ تغییر[2]" و تصویب آن توسط مناطق ایفلا، از جمله خاورمیانه، اشاره کرد.

کارگروه تغییر اقلیم انجمن متخصصان فضای سبز و منظر ایران نیز در پاییز 1396 آغاز به کار کرد.

 

 

◄ هدف

اهداف شکل­گیری و فعالیت کارگروه عبارتند از:

• توسعه و ارتقای جایگاه رشته و حرفه‌ی منظر و آموزش آن در سطح کشور به عنوان حوزه‌ای تاثیرگذار در کاهش انتشار و مقابله با پیامدهای تغییر اقلیم.
• نشان دادن ضرورت تدوین رویکردهای حرفه­ ای در حوزه‌ی منظر برای دست‌یابی به اهداف کاهش اثرات تغییر آب‌وهوا و طراحیِ پایدار و تاب­آور.
• افزایش آگاهی‌های عمومی در مورد تغییر آب­ و­هوا به کمک طراحی.
• تبادل دانش، مهارت­ها و تجارب در سطح ملی و بین­المللی.

 

 

◄ ماموریت

کارگروه تغییر اقلیم، همگام با کارگروه تغییر اقلیم ایفلا، برای افزایش سطح شناخت نسبت به تغییرات آب­ و­هوایی و پیامدهای آن در سطح محلی، ملی و منطقه­ای، فعالیت می­کند و به دنبال گسترش راه‌کارهایی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه­ای ناشی از فعالیت­های انسانی است، به ویژه با حفاظت و بهبود سیستم­های طبیعی.

◄ چشم­انداز

فعالیت­های کارگروه برای حصول اطمینان از این خواهد بود که محیط­ زیست و جوامع در سراسر کشور برای رویارویی با تغییر اقلیم و پیامدهای آن به شکل بهتری مجهز شده­اند.

 

 

◄ فعالیت­ها

موارد اصلی فعالیت کارگروه عبارتند از:

 

■ آموزش

• تعریف و برگزاری طرح­های آموزشی مرتبط با تغییر اقلیم برای اعضای انجمن و دانشجویان رشته­های مرتبط.
• پیشنهاد طرح­های آموزشی مرتبط با منظر و تغییر اقلیم برای عموم مردم برای افزایش آگاهی عمومی در مورد تغییر آب­ وهوا، با همراهی متخصصان حرفه‌ی منظر در سطوح محلی و کشوری.

 

■ پژوهش و انتشارات

• فعالیت در زمینه­ ی شناخت، تحلیل و ارزیابی تغییرات آب­ و­هوایی، آسیب­پذیری جوامع و اکوسیستم­ها، پیشنهاد راهکارهای کاهش انتشار گازهای گلخانه­ای و سازگاری با پیامدهای تغییر آب­ وهوا، با توجه به ویژگی­های گوناگون و منحصر به­فرد هر منطقه از ایران.
• انتشار و توزیع اطلاعات مربوط به پژوهش­ها و تجارب مرتبط در سطح ملی و بین­المللی، به ویژه در نشریات انجمن (مجله‌ی علمی- پژوهشی منظر و مجله‌ی ترویجی پیام سبز)
• اطلاع ­رسانی و انتشار اخبار و رویدادهای جهانی و داخلی مرتبط با فعالیت­های کارگروه در وب­سایت و شبکه­ های اجتماعی انجمن.
• انتشار سالانه گزارش فعالیت­های انجام شده توسط کارگروه.

 

■ همکاری با نهادها، سازمان­ها و موسسات داخلی و خارجی

• گفتگو و هم­اندیشی با دیگر کارگروه­های انجمن و نیز با سازمان­ها و موسسات مرتبط داخلی و خارجی.
• پیشنهاد طرح­های پژوهشی و حرفه­ای در راستای اهداف مقابله با پیامدهای تغییر آب و هوا، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و سازگاری با پیامدهای تغییرات رخ داده و پیش­بینی شده.
• همکاری با کارگروه تغییر اقلیم ایفلا
  • فعالیت­های کارگروه همگام با فعالیت­های کارگروه جهانی تغییر اقلیم ایفلا و با الهام از اصول "میثاق جهانی- سازگاری برای جهانی در حالِ تغییر" انجام می‌شود. نتایج فعالیت­های کارگروه به صورت دوره­ای به کارگروه تغییر آب­ و­هوای ایفلا گزارش می­شود.

 

■ برگزاری رویدادها

• برگزاری جلسات دوره­ ای اعضای کارگروه برای پیش­برد اهداف و برنامه­ های کارگروه.
• برگزاری نشست و سمینار در راستای اهداف کارگروه.
• ایفای نقشی فعال در کنفرانس ­ها و نشست­ هایی که توسط انجمن و ایفلا با موضوعات مرتبط با کارگروه برگزار می­شوند.

 

 

 

◄ اعضای کارگروه

اعضای کارگروه از اعضای انجمن، اعم از دانشجویان، دانش­آموختگان و متخصصان رشته­های مرتبط با حرفه ­ی معماری منظر، طراحی محیط­ زیست و فضای‌سبز هستند، که در زمینه تغییر آب­ وهوا فعالیت مستند دارند و به همکاری فعال با کارگروه علاقه­مندند.

علاقه‌مندان به عضویت در کارگروه می­توانند درخواست عضویت خود را همراه با پیشینه‌ی تحصیلی و حرفه­ای خود به مسئول کارگروه ارسال نمایند. حضور در جلسات و مشارکت در فعالیت­های کارگروه پس از پذیرش عضویت، به منزله­ ی تمایل به ادامه­ ی عضویت در کارگروه است.

 

 

◄ متون بالادستی

برخی از متون و اسنادی که به عنوان مرجع فعالیت­های کارگروه تغییر اقلیم به کار می­ روند عبارتند از:

• گزارش­ های ارائه شده توسط هیات بین­ الدول تغییر اقلیم[3] (IPCC)
• انتشارات و دستاوردهای کنوانسیون‌ سازمان‌ ملل‌ متحد در مورد تغییرات‌ آب‌ و هوا[4] (UNFCCC)، مانند پروتکل کیوتو، توافق­نامه‌ی پاریس در COP21.
• سند "میثاق جهانی- سازگاری برای جهانی در حالِ تغییر".
• مطالعات سازمان حفاظت از محیط ­زیست، دفتر طرح ملی تغییر آب­ و­هوا و دیگر نهادهای مشابه داخلی و خارجی.
• انتشارات یونسکو، ایکروم و ایکوموس درباره­ی تغییرات آب­ و­هوایی و حفاظت از میراث.